ปลาตะเพียนสานจากใบลานที่เราเห็นแขวนอยู่เหนือเปลเด็กหรือแขวนอยู่ตามบ้านเรือนในสมัยก่อน ไม่ว่าจะไปที่ไหนเราก็เห็นจนคุ้นตา มองแล้วเพลินดี ยิ่งนั่งมองไปนานๆทำให้รู้สึกผ่อนคลายจนอาจเผลอหลับไปได้เลยครับ งานประดิษฐ์นี้อยู่คู่กับวิถีไทยมายาวนาน แต่อยู่ๆก็หายไปจนแทบหาไม่เจอเลย ของเก่าของดีๆของไทยหลายๆอย่างลุงวัฒน์เสียดาย ไม่อยากให้เลือนหายไปตามกาลเวลาเลยครับ นักเขียนอย่างผมคงอดใจไม่ได้ที่จะทำหน้าที่บันทึกเรื่องราวเป็นตัวอักษร เพื่อเชิญชวนให้คนไทยมาอนุรักษ์ของดีของไทยที่มีคุณค่าไม่ให้สูญหาย ทำง่ายๆแค่ซื้อมาติดบ้านไว้สักอันครับ
ปลาตะเพียนสาน เป็นงานประดิษฐ์ที่เกิดจากภูมิปัญญาของคนไทย เดิมมักใช้ใบลานมาทำเป็นเส้นแผ่นยาว ๆ บาง ๆ มาตากแดด 2-3 นาที แล้วมาสานเป็นรูปปลาตะเพียน เนื่องจากใบลานมีโครงสร้างที่แข็งแรง แล้วลงสีให้สวยงาม จากนั้นก็นำมาประกอบเป็นโมบาย สมัยก่อนคนไทยมีอาชีพทำนากันเป็นส่วนใหญ่ ในคูคลองก็จะมีปลาตะเพียนเป็นจำนวนมาก ปลาตะเพียนสานจึงเป็นสัญญลักษณ์แห่ง ความอุดม สมบูรณ์ เนื่องจากช่วงที่ ปลาโตเต็มที่นั้น เป็นช่วงเดียวกับ ช่วงเวลาที่ ข้าวตกรวง นอกจากนี้ผู้ใหญ่มักจะแขวน ปลาตะเพียนสาน ไว้เหนือเปลเด็ก เพื่อเป็นการอวยพร ให้เด็กสุขภาพแข็งแรงอีกด้วย และในโอกาสที่มีพระราชพิธีสมโภชเดือนและขึ้นพระอู่พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าทีปังกรรัศมีโชติ พ.ศ. 2548 จึงให้ประชาชนคนไทยร่วมสานปลาตะเพียนร้อยเป็นโบมายแขวนประดับไว้ที่หน้าบ้าน หรือห้างร้านเพื่อถวายพระพรอีกด้วย ปลาตะเพียนสาน มี 2 ชนิด คือ ชนิดลวดลายและตกแต่งสวยงาม ซึ่งประดิษฐ์ขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 และอีกชนิดหนึ่งเป็นเพียงสีใบลานตามธรรมชาติ
ปัจจุบันปลาตะเพียนสานยังมีการทำกันเป็นสินค้า OTOP ของชาวบ้านกลุ่มท่าวาสุกรี จังหวัดพระนครศรีอยุธยา อีกด้วย ซึ่งเป็นการสร้างรายได้ให้ชาวบ้าน และยังเป็นการอนุรักษ์ภูมิปัญญาของคนไทยไว้ นอกจากนี้บางคนยังใช้ริบบิ้นทำอีกด้วย นอกจากปลาตะเพียนสานใบลานที่ลงสีมาในสมัยรัชการที่ 5 แล้วในปัจจุบันยังมีการคิดเพิ่มเติมค่าให้ปลาตะเพียนในสมัยปัจจุบัน ได้มีการค้นคิดการฉลุใบลานขึ้นมาอีกเพี่อเพิ่มคุณค่าและลวดลายต่างๆลงไป อีกทั้งยังพัฒนา ประโยชน์การใช้งานปลาตะเพียนสานใบลานให้มีประโยชน์มากกว่าการที่จะเป็นเครื่องแขวนสำหรับใช้ในโอกาสอื่น ๆ อีกมากมายได้ขึ้นทะเบียนเป็นสินค้า OTOP กรุงเทพที่เขตธนบุรี และได้เป็นวิสาหกิจชุมชน ได้มีการจดลิขสิทธิ์ และแจ้งภูมิปัญญาท้องถิ่นอีกด้วย #ประตะเพียนสาน #หัตถกรรมโบราณ #หัตถกรรมไทย #คิดถึงวันวาน #ถวิลหาวันวาน
