สำเพ็ง หรือ สามเพ็ง เป็นย่านการค้าแห่งหนึ่งในกรุ งเทพมหานคร ตั้งอยู่ในแขวงจั กรวรรดิ เขตสัมพันธวงศ์ อยู่ ใกล้กับย่านเยาวราช ถนนราชวงศ์ และต่อเนื่องไปถึ งสะพานหัน พาหุรัดและวังบูรพา ในพื้นที่ แขวงวังบูรพาภิรมย์ เขตพระนคร ทั้งนี้สำเพ็งในปัจจุบัน รู้จักกันดีในชื่ออย่างเป็ นทางการว่า ซอยวานิช1 และในช่วงระหว่างสะพานหันถึ งถนนจักรวรรดิเรียกว่า "ตรอกหั วเม็ด"
สำเพ็งเริ่มต้นจากที่ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุ ฬาโลกมหาราช องค์ปฐมกษัตริย์แห่ งราชวงศ์จักรี ผู้ทรงสถาปนาสร้างกรุงรัตนโกสิ นทร์ขึ้นที่ฝั่งขวาของแม่น้ำเจ้ าพระยา ให้เป็นราชธานีแห่งใหม่ แทนที่กรุงธนบุรี ในปี พ.ศ 2325 โดยมีพระบรมมหาราชวังตั้งขึ้ นในพื้นที่ ๆ แต่เดิมเป็นที่ตั้งของชุ มชนชาวจีน และโปรดให้ย้ายชุมชนชาวจี นออกไปตั้งถิ่นฐานใหม่นอกประตู พระนครทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ ขนานไปกับลำน้ำเจ้าพระยา ตั้งแต่คลองวัดสามปลื้ม (วัดจักรวรรดิราชาวาส) ไปจนถึงคลองสามเพ็ง
ที่มาของชื่อสำเพ็งนั้นไม่มีใครทราบว่ามี ความหมายว่าอย่างไร หรือมาจากคำว่าอะไร ได้มีผู้สันนิษฐานไปต่าง ๆ นานา บ้างก็ว่ามาจากคำว่า สามแพร่ง หรือมาคำจีนแต้จิ๋วว่า สามเผง (จีนกลางออกเสียง ซั้นผิ่ง) แปลตรงตัวได้ว่า "ศานติทั้งสาม" ซึ่งก็ไม่มีใครทราบความหมายหรื อคำแปลที่แท้จริง หรือบ้างก็ว่ามาจากคำว่า สามปลื้ม ก็มี
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่ งเกล้าเจ้าอยู่หัวกิจการค้ าของชาวจีนที่ได้ตั้งถิ่นฐานอยู่ ในย่านสำเพ็งเติบโตขึ้นเป็นลำดั บ ชาวตะวันตกที่เข้ามาติดต่อการค้ ากับสยามประเทศ เรียกขานย่านสำเพ็งว่า "ตลาดจีน" หรือ Chinese Bazaar ในบันทึกของมิชชันนารีที่ได้เข้ ามาเยี่ยมดูย่านสำเพ็งในปี พ.ศ. 2378 ระบุความไว้ตอนหนึ่งว่า ตลาดทั้งหมดดูแล้วน่าจะเรียกว่า เมืองการค้า (trading town) มากกว่า ที่นี่มีร้านค้ามากมายหลากหลาย ตั้งอยู่บนสองฝั่งฟากถนนยาวราว 2 ไมล์ แต่ด้วยเหตุที่ร้านค้าต่าง ๆ ตั้งอยู่ปะปนกัน เดินเพียงไม่กี่หลาก็สามารถหาซื้ อสินค้าประเภทต่าง ๆ ได้ครบตามที่ต้องการ
แต่ในขณะเดียวกัน สำเพ็งก็เป็นสถานที่ขึ้นชื่ อในเรื่องซ่องโสเภณีด้วย สุ นทรภู่ได้รจนาเรื่องนี้ไว้ในนิ ราศเมืองแกลง ความว่า
"ถึงสำเพ็งเก๋งตั้งริมฝั่งน้ำ แพประจำยอดเรียงเคียงขนาน
มีซุ้มซอกตรอกนางจ้างประจาน ยังสำราญร้องขับไม่หลับลง"
จนครั้งหนึ่งคำว่า อีสำเพ็ง กลายเป็นคำด่าผู้หญิงที่หมายถึง โสเภณี และในสมัยนั้น สำเพ็งเต็มไปด้วยร้านค้ าตลอดจนซ่องโสเภณีและโรงฝิ่นที่ ปลูกติดกันจนแน่นขนัด หลังคาของแต่ละหลังเกยกัน ก่อให้เกิดเพลิงไหม้บ่อย ๆ จนมีคำเปรียบเปรยว่าที่นี่ ไก่ บินไม่ตกพื้น
ปัจจุบัน สำเพ็งเป็นย่านการค้าที่คึกคั กมากที่สุดแห่งหนึ่งของกรุ งเทพมหานคร โดยเปิดขายตั้งแต่เวลา 08:00 ถึง 17:00 น. ในเวลากลางวัน และยังในเวลากลางคืนตั้งแต่เวลา 23:00 น. จนล่วงเข้าสู่วันใหม่ในเวลา 01:00 หรือจนถึง 06:00 น. ในยามเช้า โดยสินค้าที่นิยมขาย ได้แก่ กิฟต์ช้อป เครื่องประดับตกแต่ งเสื้อผ้า, เสื้อผ้าแฟชั่น หมวก นาฬิกา ตุ๊กตาหรือของเล่นเด็ก รวมถึงอาหารด้วย เป็นต้น โดยมีทั้งขายปลีกและขายส่ง
#สำเพ็ง #ตลาดำเพ็ง #ประวัติความเป็นมาของสำเพ็ง #ทำไมจึงเรียกสำเพ็ง #ย้อนเวลาหาอดีต