ถ้าพูดถึง "กาก" เราคงนึกถึงของเหลือทิ้ง เศษ ซาก ที่เอามากินเอามาใช้ประโยชน์อะไรไม่ได้แล้ว แถมยังนำมาใช้เป็นคำพูดเปรียบเปรยกับความสุดห่วยโหลย โทย่อีกสารพัด แต่ในความสุดห่วยกล้วยเน่าของกากยังมีสุดยอดของกากที่ทำให้ผมอร่อยทุกที่ที่ไปทานก๋วยเตี๋ยว ยิ่งเป็นก๋วยเตี๋ยวเรือยิ่งแซ่บหลายครับ สิ่งนั้นคือ "กากหมู" นั่นเอง พ่อ แม่พี่น้อง กากหมูเป็นอาหารติดครัวที่อยู่คู่วิถีชีวิตคนไทยมายาวนาน ใช้ทานเล่นหรือทำเป็นกับข้าวก็ได้สารพัดเป็นก๊ากกากที่กินได้นะครับ
เดี๋ยวนี้ไปทานก๋วยเตี๋ยวเรือ กากหมูถ้วยละ20บาท เขาจะใส่ถ้วยวางไว้ให้เราหยิบมาทานได้เลย ถ้วยเล็กนิดเดียวครับ ถ้าสั่งเป็นก๋วยเตี๋ยวขนาดธรรมดาถ้วยละ25บาท บวกกับกากหมูอีกหนึ่งถ้วยก็ปาเข้า 45 บาทแล้ว ถ้าก๋วยเตี๋ยวสามถ้วยพอดีอิ่มสำหรับผม บวกกับกากหมูแค่สองถ้วย คิดตังค์ก็ 115 บาท ยังไม่รวมน้ำนะครับ สรุปว่าทานก๋วยเตี๋ยวเรือแต่ละครั้ง จะเสียเงินแพงกว่าทานก๋วยเตี๋ยวแบบอื่นๆ แต่ก็ไม่ว่ากันครับเพราะเราอยากทานของอร่อยก็ต้องยอมจ่าย
ผมคิดว่าคงเป็นเพราะเหตุที่คนไทยชอบทานก๋วยเตี๋ยวเรือ กับรายได้ที่มันดูน่าสนใจเลยทำให้คนหันมาเปิดร้านขายก๋วยเตี๋ยวเรือกันเต็มไปหมด จัดเป็นร้านอาหารจานด่วนที่มีมากที่สุดก็ว่าได้ครับ ร้านที่ขายดีมีลูกค้าติดมากๆ เห็นร้านเปิดกันใหญ่โต มีลูกจ้างเพียบ วันๆหนึ่งรายได้คงงามน่าดู ก๋วยเตี๋ยวแต่ละชามมีต้นทุนน้อยมากครับ ลงทุนซื้อของประมาณหนึ่งแต่กำไรเกินครึ่งอย่างแน่นอน ท่านที่มีฝีมือก็เป็นอีกอาชีพที่น่าสนใจนะครับ
คนขายจะแบ่งน้ำมันบัวใส่ถุงพลาสติกมัดหนังสติ๊กวางขาย เป็นแบบถุงละครึ่งกิโลกับถุงละหนึ่งกิโล แต่ผมก็ไปขอซื้อแบ่งน้อยๆได้ครับ เพราะบ้านเราใช้น้ำมันหมูเป็นหลัก บางทีแม้แต่ขนมทอดก็ยังใช้น้ำมันหมู ในยุคนั้นคนอิสลามจะใช้น้ำมันบัวในการทำอาหารเป็นหลักเช่นกันครับ เพราะยังไม่มีน้ำมันถั่วเหลืองหรือน้ำมันจากเมล็ดทานตะวันออกมาขายเหมือนตอนนี้ ขนมที่ทอดขายตอนนั้นก็ใช้น้ำมันบัว เช่น กล้วยทอด มันทอด ขนมฝักบัว ขนมไข่นกกระทา ข้าวเม่าทอด ไข่หงส์ ขนมเข่งทอด ฯลฯ
คนไทยสมัยก่อนนิยมใช้น้ำมันหมูในการผัดและทอดทำกับข้าวเป็นหลักอย่างที่ผมกล่าวมา แม่จะใช้ให้ผมเจียวน้ำมันหมูเป็นประจำ วิธีเจียวน้ำมันหมูไม่ยากแต่ต้องเสียเวลาคอยดูไม่ให้ไหม้ ถ้ากากหมูไหม้จะนำน้ำมันมาใช้ไม่ได้ เพราะเวลานำมาผัดหรือทอดอาหารจะมีกลิ่นเหม็นไหม้ติดมาด้วย ที่สำคัญที่สุดคือไหม้ไฟเป็นอันตรายต่อร่างกายถ้าเราทานเข้าไป การเจียวกากหมูต้องใช้ไฟปานกลางไม่ร้อนจนเกินไป ดังนั้นจึงต้องใจเย็นๆ เฝ้าไปเรื่อยๆ เสียเวลาในการเฝ้าสักหน่อยจนได้น้ำมันหมูมา ผลพลอยได้จากการเจียวคือกากหมู กากหมูนำมาทานเล่นหรือประกอบอาหารก็ได้ กากหมูคลุกเกลือเล็กน้อยก็ทานเล่นเพลินๆได้แล้วครับเค็มๆมันๆทานอร่อยดี
ข้อดีอีกอย่างของการเจียวกากหมูคือทำให้เราเป็นคนใจเย็น มีสมาธิ มีความปราณีต หากเราสังเกตุวิถีชีวิตในแบบโบราณ จะเห็นสิ่งที่ดีมีคุณค่าแฝงอยู่เสมอครับ
ทำไมคนสมัยก่อนถึงต้องเจียวน้ำมันหมูไว้ใช้ ไม่เจียวแค่พอใช้ในแต่ละครั้ง คำตอบคือสมัยก่อนไม่มีตู้เย็นใช้แพร่หลายเหมือนปัจจุบัน พวกเนื้อสัตว์จะเน่าเสียเร็วถ้าไม่ทำให้สุก การเจียวมันหมูให้เป็นน้ำมันจะเก็บไว้ได้นานขึ้นเป็นการยืดอายุแบบง่ายๆเป็นวิธีที่ทำสืบต่อกันมา ภาพความทรงจำในครัวบ้านตอนเป็นเด็กยังยังติดอยู่ในใจเสมอครับ เตาถ่าน ของใช้คู่ครัวเช่น กระทะ หม้อ(ของพวกนี้ตูดดำปี้เลยครับ) ตะแกรงปิ้งย่าง กระต่ายขูดมะพร้าว กระชอนกรองกะทิ ฯลฯ อุปกรณ์เหล่านี้แหละที่ใช้ประกอบอาหารหล่อเลี้ยงผู้คนให้เติบโตมายาวนานหลายชั่วอายุคน แม้แต่อาหารอร่อยขึ้นชื่อบางชนิดในร้านหรูหราระดับห้าดาว ปัจจุบันยังคงใช้สูตรโบราณดั้งเดิมและยังต้องพึ่งพาอุปกรณ์อันสุดวิเศษเหล่านี้เพื่อทำอาหารอยู่เหมือนเดิมครับ
ตอนเรียนชั้นประถมพอกลับถึงบ้านผมกับน้องชายจะต้องเดินไปที่ตู้กับข้าวเป็นอันดับแรก เพื่อหาของกินขนมนมเนย ตู้กับข้าวไม้โบราณ มีตะแกรงกันแมลงเข้า ขาตู้สี่ข้างมีถ้วยรองหล่อน้ำกันมดขึ้นตู้ นี่หละตู้เสบียงประจำบ้านเลยครับ คนสมัยก่อนไม่ค่อยทานอะไรนอกบ้านเหมือนสมัยนี้ เก็บท้องร้องจ๊อกๆกลับมาหาของกินในบ้านทาน ถ้าเปิดตู้มาไม่มีกับข้าวก็เอาของเหลือที่เก็บไว้ในตู้มาทำเป็นกับข้าวทานแบบง่ายๆพออิ่ม ส่วนใหญ่ก็ได้กากหมูคลุกเกลือนี่หละทานกับขาวสวยร้อนๆ แค่นี้ก็อร่อยสุดๆแลัวเวลาหิว พอผมโตขึ้นมาอีกหน่อยเริ่มเข้าสู่ช่วงวัยรุ่นทานเผ็ดได้ความหลากหลายในการทานกากหมูจึงมีมากขึ้น ไปดูเมนูกากหมูกันดีกว่าครับง่ายๆแต่อร่อยดี กินอยู่ตามวิถีชาวบ้านสมัยก่อน
- ข้าวสวยร้อนๆ น้ำปลาพริกป่นบีบมะนาวสักนิด น้ำพริกตาแดงหรือน้ำพริกอื่นๆ ทานกับกากหมู ผักสดหรือผักต้มตามความชอบ ความจริงแค่นี้ก็อร่อยทานข้าวได้แล้ว ถ้าได้ไข่ต้มมาทานด้วยยิ่งอร้อยอร่อยครับ
- ข้าวสวยร้อนๆ คลุกกับไข่ต้ม น้ำปลา พริกป่น หอมแดงซอย กากหมู โรยผักชี
- กากหมูเอามาผัดพริกก็อร่อยดี เป็นกับข้าวอย่างหนึ่งของบ้านผมแม่ทำให้ทานประจำ
- กากหมูทรงเครื่องสมุนไพรก็อร่อยนะครับ เมนูนี้ผมมาทำทานตอนโตเป็นหนุ่มแล้ว
ยังมีเมนูอร่อยๆจากกากหมูอีกมากมายที่ผมไม่ได้กล่าวถึง มันนานมากจนผมลืมไปเกือบหมดแล้ว เดี๋ยวนี้มาใช้แต่น้ำมันพืช ยิ่งเขาบอกว่ามันหมูเป็นของอันตรายเราก็เลยกลัวเลิกใช้ไปเลย เอาแค่ที่พอจำได้ก่อน ลองไปทำทานกันดูนะครับ ผมคิดว่าน่าจะทำได้ไม่ยากสำหรับคนที่เข้าครัวบ่อยๆ ท่านผู้อ่านลองนำกากหมูมาคิดค้นเมนูใหม่ๆดู ยังทำได้สารพัดอย่างเลยล่ะครับ
กากหมูเป็นของเหลือที่ใช้เป็นของกินสามัญประจำบ้านราคาถูกมานานแล้ว บางที่กินกันจนเบื่อเหลือเยอะจนต้องเอาไปเททิ้ง เดี๋ยวนี้มันเปลี่ยนไปแล้วล่ะครับ เขาทำกากหมูออกมาขายตามน้ำหนักราคาค่อนข้างแพง ไปทานก๋วยเตี๋ยวบางเจ้าจะมีกากหมูมาขายให้ทานคู่กับก๋วยเตี๋ยวอร่อยดีครับ โดยเฉพาะร้านก๋วยเตี๋ยวเรือจะมีกากหมูจัดเป็นถ้วยเล็กๆขายในราคาถ้วยละ 15-20 บาท จัดว่าแพงเอาเรื่องเลยแต่ผมก็ยอมเสียสตางค์ซื้อเพราะอยากทาน เดี๋ยวนี้ครัวบ้านผมใช้น้ำมันพืชไม่ได้เจียวน้ำมันหมูเหมือนแต่ก่อนแล้ว กากหมูหายไปจากครัวบ้านผมมานานแล้วบ้านอื่นๆก็คงเหมือนกัน วิถีชีวิตความเป็นอยู่แบบไทยๆครัวไทยที่เคยอยู่คู่กับกากหมูเดี๋ยวนี้เลือนหายไปหมดแล้วครับ คงเหลืออยู่แค่ในความทรงจำของคนเก่าคนแก่รุ่นเดียวกับผมที่เคยผ่านเรื่องราวเหล่านี้มาเหมือนกันให้ได้ระลึกนึกถึง
ทิ้งท้ายกันอีกนิดไว้ให้คิดสักนิด
Tag
ทานกากหมูอันตรายไหม "กากหมูเป็นสิ่งที่อยู่คู่ครัวคนไทยมาตั้งแต่โบราณ ทานกันมาตั้งแต่ บรรพบุรุษ ปู่ย่า ตายาย พอเรามีความรู้ทางวิทยาศาสตร์มากขึ้นทำให้เพิ่งหยุดทานแบบเป็นจริงเป็นจังเมื่อไม่ถึงยี่สิบปีมานี่เองครับ" อยากให้ลองช่างน้ำหนักดูนะครับว่าอันตรายหรือไม่
วิธีเจียวกากหมูให้อร่อย "หั่นกากหมูชิ้นพอประมาณ ใช้ไฟปานกลางเจียว พอเริ่มสุกให้หรี่ไฟอ่อน ดูสีเริ่มออกเหลืองอ่อนให้ดับไฟแล้วตักขึ้นมาวางให้สะเด็ดน้ำมัน"
เรื่องเก่าๆที่เราหลงลืม "เรื่องเก่าๆที่ทรงคุณค่าหลายอย่างได้เลือนหายไปตามกาลเวลา ที่สำคัญคือความเจริญในทุกๆด้าน อย่างเช่น กากหมูุคู่ครัวที่หายไป เพราะวิทยาศาสตร์บอกว่ากินแล้วอันตราย
มูลค่าทางการตลาด "สินค้าหลายอย่างแพงขึ้นอย่างไม่สมเหตุสมผลเพราะ มูลค่าทางการตลาด อย่างเช่นสมัยก่อน คนไม่กินคอหมู โรงงานจะขายส่วนนี้ไม่ออกบางทีต้องเอาทิ้งไป แต่มีพ่อค้าหัวใสเอาคอหมูมาย่างขาย เป็นที่ติดอกติดใจของคนทั่วไป คอหมูจึงขายดิบขายดี จนราคาในปัจจุบันแพงขึ้นมาก เช่นเดียวกับกากหมู ที่ปัจจุบันราคาแพงมากแบบไม่สมเหตุสมผลครับ"
กากหมูโบราณ เมนูจากกากหมู กากหมูทำทานเอง น้ำพริกกากหมู กากหมูคั่วพริกเกลือ